martedì 11 maggio 2010

aforisma di oggi / hodiaŭa aforismo

Non ci sto. Tutta la vita ad aspettare che succeda qualcosa di nuovo e a temere che non succeda qualcosa di grave.(C.Ghibaudo, Le rane che si credevano pesci)

Mi ne konsentas. La tutan vivon atendante ke io nova okazu, kaj zorgante ke io peza ne okazu.

sabato 8 maggio 2010

ITAKO / ITACA (Costantinos Kavafis)

Mi tradukis tiun ĉi poeziaĵon, kiun mi aparte amas. Mi iom hezitis publikigi ĝin, ĉar mi timas ke mia traduko ĝin detruigis. Do, nur tiun ĉi fojon :), vi rajtas sendi al mi konsilojn, kaj mi ĝin korektos.
ITAKO (Kostantinos Kavafis)

Kiam vi forvojaĝos al Itako,
bondesiru al vi mem ke la vojo estu longa
fertila laŭ spertoj kaj aventuroj.
La Lestrigonojn kaj la Ciklopojn
Aŭ la furiosecon de Neptuno vi ne timu,
ne estos tia la speco de renkontoj
se la penso restas alta kaj la sento
direktas firma vian spiriton kaj korpon.
En Ciklopojn kaj Lestrigonojn vi ne trafos
Se vi ilin ne enhavas
Se la animo ilin ne kontraŭmetos.

Bondesiru al vi mem ke la vojo estu longa
Ke la someraj matenoj estu multaj
Kiam en la havenoj – finfine kaj kiom ĝoje –
Vi tuŝos la teron unuafoje:
en la fenicaj emporioj haltu kaj aĉetu
perlamotojn, koralojn, ebonon kaj ambrojn
ĉiun rafinitan varon, eĉ penetrajn aromaĵojn,
plejeble multe ebriigantajn aromaĵojn,
iru en multajn egiptiajn urbojn
lernu tiom da aferoj el la saĝuloj.

Ĉiam Itakon havu en via menso
-akiri ĝin estu la senĉesa pensado.
Precipe, ne hastigu la vojaĝon;
daŭrigu ĝin longtempe, dum jaroj, kaj, kiam oldulo,
la piedojn metu sur la insulon, vi, riĉa
pro la trezoroj kumulitaj survoje
sen esperi riĉojn de Itako.

Itako havigis al vi la belan vojaĝon,
sen ĝi vi neniam forvojaĝintus:
kion alian vi esperas?

Kaj se vi trovas ĝin mizera, ne pro tio Itako vin elrevigintus.
 
Saĝigita jam, kun ĉiu via sperto sur vi, 
Vi jam komprenintus kion Itako volas signifi.
ITACA
Quando ti metterai in viaggio per Itaca

devi augurarti che la strada sia lunga
fertile in avventure e in esperienze.
I Lestrigoni e i Ciclopi
o la furia di Nettuno non temere,
non sarà questo il genere d'incontri
se il pensiero resta alto e il sentimento
fermo guida il tuo spirito e il tuo corpo.
In Ciclopi e Lestrigoni, no certo
né nell'irato Nettuno incapperai
se non li porti dentro
se l'anima non te li mette contro.
Devi augurarti che la strada sia lunga
che i mattini d'estate siano tanti
quando nei porti - finalmente e con che gioia -
toccherai terra tu per la prima volta:
negli empori fenici indugia e acquista
madreperle coralli ebano e ambre
tutta merce fina, anche aromi
penetranti d'ogni sorta, più aromi
inebrianti che puoi,
va in molte città egizie
impara una quantità di cose dai dotti.
Sempre devi avere in mente Itaca
- raggiungerla sia il pensiero costante.
Soprattutto, non affrettare il viaggio;
fa che duri a lungo,per anni, e che da vecchio
metta piede sull'isola, tu, ricco
dei tesori accumulati per strada
senza aspettarti ricchezze da Itaca.
Itaca ti ha dato il bel viaggio,
senza di lei mai ti saresti messo
in viaggio: che cos'altro ti aspetti?
E se la trovi povera, non per questo Itaca ti avrà deluso.
Fatto ormai savio, con tutta la tua esperienza addosso
Già tu avrai capito ciò che Itaca vuole significare.

mercoledì 5 maggio 2010

Estis iam infanino kiu nomiĝas Manuela / C'era una volta una bambina che si chiamava Manuela

Kiam mi estis infano, mi ege ŝatis fabelon, kiun mia avino inventis por mi. Ĝi temis pri infanino tre bela, brava, kaj amata de ĉiuj… sed kiu havis problemon: ŝi posedis eĉ ne unu paron da ŝuoj.
Do, ŝia avino, iom koleriĝita vidinte ŝin paŝi ĉiam nudpiede,unu tagon decidis fari donacon al ŝi. Ŝi iris al ĉiuj vendejoj de ŝuoj en la urbeto, sed, por iu ŝerco de la destino, la ŝuoj kiujn ŝi aĉetis neniam estis taŭgaj.
Reveninte hejmen kaj malferminte la skatolon, ŝi ĉiam ekrimarkis ke estis iu eraro: foje ili estis tro mallargaj, alifoje ili estis tro largaj, alifoje ili estis de du malsamaj koloroj... Ŝi eĉ trovis paron tute ronĝitan de la muŝoj!
Tiu-ĉi pri la muŝoj estis sen dubo la plej amuza parto de la rakonto. Mia avinjo kutime kreis iom da suspenso je la momento kiam la skatolo estis malfermota; do, ŝajnigante grandan surprizon kaj kosterniĝon, ŝi ekkriis: "erano tutte mangià dai rat!*" Amuzege!
Je la fino de la fabelo, la avino kaj la nepino sukcesis trovi paron da ŝuoj sen difektoj, kaj ili vivis feliĉaj kaj kontentaj.
Sed tio ne estas ĉio. Ĉiufoje mi aŭskultis tiun ĉi rakonton, mi havis la impreson ke ion gravan mi preteratentais. Certe mi estis scivolema pri la fakto ke la protagonistino havu mian saman nomon, mian saman aĝon, kaj ŝi eĉ loĝis en mia sama urbeto, sed ne venis en mia kapon ke ŝi povus esti mi mem. Post dudek kvin jaroj, la suspekto pli kaj pli grandiĝas. Avinjo, diru, ĉu tiu infanino estis mi? Ĉar, vi scias, ofte okazas ke mi min sentas simile al ŝi. Mi pensas havi ĉion, sed poste mi ekrimarkas ke tio ne sufiĉas. Mi serĉas la plejtaŭgajn ŝuojn por mi, kelkfoje ŝajnas ke mi trovis ilin, sed mi tuj ekkonscias ke ili ne estas tiuj kiujn mi deziris, ke ili ne taŭgas por mi... Iuj estas nur iomete mallargaj, aliaj estas tute forĵetindaj. Do, mi min demandas: ĉu estos feliĉa fino, kiel en la fabeloj?

*"ili estis komplete manĝitaj de la muŝoj!", duone itale kaj duone en mia dialekto.


Da piccola amavo molto una fiaba che mia nonna aveva inventato per me. Parlava di una bambina molto bella, brava e amata da tutti… ma che aveva un problema: non possedeva neanche un paio di scarpe. Così un giorno sua nonna, un po’ contrariata dal vederla girare continuamente scalza, decise di farle un regalo. Iniziò a girare per i negozi di calzature del paese, ma, per uno strano destino, le scarpe che comprava non andavano mai bene.
Arrivate a casa e aperta la scatola, ci si accorgeva sempre che c’era stato qualche errore: una volta erano troppo strette, un’altra volta troppo larghe, un’altra ancora erano di due colori diversi… Ne trovarono addirittura un paio tutte rosicchiate dai topi! Questa dei topi era senza dubbio la parte più divertente del racconto. Mia nonna era solita creare un momento di suspense nel punto in cui la scatola stava per essere aperta; quindi, simulando grande sorpresa e sconcerto, esclamava: “…erano tutte mangià dai rat!”. Decisamente spassoso. Alla fine della fiaba, nonna e nipote riuscivano a trovare un paio di scarpe senza difetti e vivevano felici e contente.
Ma non è tutto. Ogni volta che ascoltavo questa storia, avevo la sensazione che mi sfuggisse qualcosa di importante. Certamente ero incuriosita dal fatto che la protagonista avesse il mio stesso nome, la mia stessa età e abitasse addirittura nel mio stesso paese, ma non mi passava neanche per la testa che potessi essere proprio io. A distanza di venticinque anni, il sospetto si fa sempre più grande. Nonna, dimmi, ero io quella bambina? Perché, sai, mi capita spesso di sentirmi come lei. Penso di avere tutto, ma poi sento che non è abbastanza. Sono alla continua ricerca delle scarpe più adatte per me, a volte mi sembra di averle trovate, ma poi mi accorgo che non erano come le volevo, che non vanno bene... Alcune sono solo un po’ strette, altre sono proprio da buttare. Allora mi chiedo: ci sarà un lieto fine, come nelle favole?

martedì 4 maggio 2010

Do, kiel tio rilatas al Esperanto? / Insomma, cosa c'entra con l'Esperanto?

Unu tagon, dum mi estis en Slovakio, mi ekrimarkis informan faldprospekton sur la tableto en la oficejo de mia estrino: “Také ľahké je Esperanto” estis la titolo, nome “Tiom facila estas Esperanto”. Pere de ĝi, por la unua fojo, mi eksciis pri la internacia lingvo. Mi interese legis la folieton, kiu montris la bazajn gramatikajn regulojn kaj ekzemplon de verketo en Esperanto: mirinde, mi povis facile legi ĝin kaj mi kvazaŭ komprenis la tuton! Tio ege frapis min, ĉar mi estis jam delonge eksterlande, kaj mi ankoraŭ tre malfacile komprenis kaj parolis la slovakan. Kaŭze de tio, mia vivo en tiu lando pluiris tra mil malfacilaĵoj, mi sentis min sola ĉar mi ne havis amikojn, mi ne sukcesis en miaj laboraj projektoj, miskomprenoj estis en la tagordo, ktp… Do, mi tuj pensis ke Esperanto estas grandioza eltrovo! Kaj fakte, ĝi estas… :-) Verdire, mi dubis ke iu serioze parolas ĉi tiun lingvon, mi kredis ke lerni ĝin estas ia ŝatokupo por stranguloj. Ĉiukaze, mi promesis al mi serci pli da informoj pri tiu mia nova, interesa, malkovro.


Un giorno, mentre ero in Slovacchia, notai un piegevole informativo sul tavolino nell’ufficio della mia responsabile: “Také ľahké je Esperanto” era il titolo, cioè “Così facile è l’Esperanto”. Grazie ad esso venni a conoscenza, per la prima volta, della lingua internazionale. Con interesse lessi il foglietto, il quale mostrava le regole grammaticali fondamentali e un esempio di breve testo in Esperanto: sorprendentemente riuscivo facilmente a leggerlo e capivo quasi tutto! Ciò mi sbalordì parecchio, perché ero all’estero già da un pezzo e ancora con molta fatica capivo e parlavo lo slovacco. Per questo motivo la mia vita in quel paese procedeva tra mille difficoltà, mi sentivo sola perché non avevo amici, i miei progetti lavorativi non avevano successo, le incomprensioni erano all’ordine del giorno, eccetera… Quindi pensai subito che l’Esperanto fosse un’invenzione grandiosa! E, in effetti, lo è… :-) A dire il vero, dubitavo che qualcuno sul serio parlasse questa lingua, credevo piuttosto che studiarlo fosse una specie di passatempo per gente stravagante. Comunque, mi ripromisi di cercare più informazioni per quella mia nuova, interessante, scoperta.